سه عامل مهم خشک شدن «چشمه علی» / «وزارت نیرو، مقصر تمام مشکلات آبی کشور»
تاریخ انتشار: ۶ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۸۰۰۸۹
«چشمه علی» یکی از اماکن تفریحی و گردشگری شهر ری، واقع در منطقه ۲۰ تهران، است که قدمت آن به حدود ۸۰۰۰ سال پیش می‌رسد. چشمه علی از میان صخره‌ای بزرگ خارج شده و به سوی جنوب و سپس جنوب شرق جاری است. این چشمه در ۲۵ فروردین ماه ۱۳۱۳ با شماره ۲۰۲ در فهرست آثار ملی و به عنوان سومین اثر طبیعی استان تهران به ثبت رسید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش خبرآنلاین، متأسفانه این چشمه از حدود یک ماه گذشته برای سومین بار خشک شده است. نخستین بار اوایل دهه ۹۰ بود که در آستانه خشکی قرار گرفت. آغاز فعالیت‌های پروژه خط شش متروی تهران، برای دومین بار این چشمه را در معرض خشکی قرار داد که در سال ۹۶ با پیگیری‌های میراث فرهنگی، شهرداری و شورای شهر تهران و ری، شرایط تاحدودی بهبود یافت. اما طی یک ماه اخیر، بدون رخ دادن هیچ اتفاق بخصوصی، مجدداً زمزمه‌های خشک شدن آب چشمه علی بر سر زبان‌ها افتاد.
عباس محمدی، مدیر انجمن دیده‌بان کوهستان و کنشگر محیط‌زیست، در گفتگو با خبرآنلاین در این‌باره می‌گوید: «واقعیتی که پیرامون مسائل آب کل کشور مطرح است، نحوه مدیریت غلط وزارت نیرو و شرکت‌های تابع آن است که نتوانسته منابع آبی روی زمین (اعم از رودخانه‌ها) و آب‌های زیرزمینی را به درستی مورد بهره‌برداری و مدیریت قرار دهد. نمود برجسته این موضوع در سدسازی‌های گسترده بعد از انقلاب قابل مشاهده است که سبب تخریب‌ها و تنش‌های فراوانی شده است. در خصوص آب‌های زیرزمینی نیز وزارت نیرو و شرکت‌های وابسته مطلقاً نتوانسته‌اند آب را متناسب با ظرفیت مصرفی کشور مدیریت کنند. من وزارت نیرو را مقصر اصلی تمام مشکلات آبی کشور، از جمله خشکی چشمه علی، می‌دانم که تمام فعالیتش در احداث سد و کانال‌های مختلف آبی، آن هم بدون توجه به زیرساخت‌ها خلاصه شده است.»
احداث خط مترو، از دیگر عوامل خشک شدن چشمه علیدر این مورد خاص، علاوه بر مدیریت نادرست، به گفته کارشناسان «احداث مترو» نیز از دیگر عواملی است که منجر به خشکی این چشمه شده است. هرچند احداث خطوط مترو و گسترش آن، یکی از کاربردی‌ترین خدمات انجام‌شده طی دهه‌های اخیر بوده، اما متأسفانه این اقدام هم مثل سایر امور، مجزا از دستگاه‌های دیگر و بدون هماهنگی پیگیری می‌شود.
محمدی در این خصوص اشاره می‌کند: «از همان ابتدا لازم بود شرکت مترو، شرکت آب منطقه تهران و میراث فرهنگی هماهنگی‌های لازم را داشته باشند و بدانند با احداث تونل، آیا به قنات‌ها و منابع آب زیرزمینی آسیبی می‌رسد یا نه. تونل‌های مترو بدون توجه به رگه‌های آب، احداث شده و شبکه آب زیرزمینی را مختل کرده و باعث انحراف مسیر آب‌های زیرزمینی از جمله رگه‌های آبی تأمین‌کننده چشمه علی شده است.»
شبکه‌سازی فاضلاب، یک اشتباه بزرگدر زمان احداث شبکه فاضلاب تهران، کارشناسان بسیاری اظهار داشتند که ساخت چنین شبکه‌ای به تقلید از شبکه فاضلابی موجود در اروپا، در ایران یک اشتباه بزرگ است؛ چرا که ما در دشت آبی تهران و اکثر دشت‌های ایران یک بستر عمیق شن و قلوه‌سنگ داریم که تا صد‌ها سال هم اگر آب و فاضلاب وارد این بستر شود، پُر نمی‌شوند.
این کنشگر محیط زیست، ضمن نکوهش این تصمیم می‌گوید: «این شبکه با یک هزینه کلان ساخته شد و آسیب بزرگی را به آب‌های زیرزمینی تهران رساند؛ یعنی ما اگر آب رودخانه‌های کشور را هم در تهران مصرف می‌کردیم، حداقل پَساب (گندآب) آن به منابع آب زیرزمینی باز می‌گشت، اما با ایجاد شبکه فاضلاب، این پَساب‌ها وارد سفره‌های آب زیرزمینی نمی‌شود. نتیجه این است که در حال حاضر، بافت زیرین تهران خالی شده و ما الآن با پدیده فرو نشست مواجه هستیم که تمام زیرساخت‌های شهر، استحکام ساختمان‌ها و حتی خطوط مترو را به خطر انداخته است. حتی بعضی مناطق به سبب خطر فرو نشست زمین، غیرقابل سکونت شده‌اند.»
دستکاری در شکل اولیه کوهستان، توانایی ذخیره آب را از خاک سلب میکندبنا به اقتضای طبیعت، هرجا که چین‌خوردگی یا کوهستان وجود داشته باشد، آب به واسطه بارندگی در آن نقطه جذب و ذخیره می‌شود. محمدی در این‌باره می‌گوید: «کوهستان بی‌بی شهربانو، در جنوب شرقی تهران، که در واقع یکی از منابع مهم تأمین‌کننده آب چشمه علی بود، بیش از بیست سال است که مورد آماج جاده‌سازی‌ها و تخریب‌های این‌چنینی واقع شده که حتی برنامه مشخصی پشت آن نیست. چنین اموری قطعاً در تخریب منابع آبی اثرگذارند، به طوری که خاک این کوهستان به قدری صدمه دیده که دیگر قابلیت ذخیره‌سازی آب به شکل اولیه خود را ندارد و بارندگی‌هایی که جذب کرده، عملاً بی‌مصرف هستند.»
تغییرات اقلیمی، کمترین سهم را در خشکی چشمه علی داشته استبه باور محمدی، تغییر اقلیم و کاهش بارندگی‌ها هم عامل مؤثری در خشکی آب این چشمه است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت؛ اما اگر عوامل انسانی مذکور مدیریت می‌شد، تغییر شرایط اقلیمی نهایتاً یک سوم آب چشمه را کم می‌کرد نه که منجر به خشک شدن کل چشمه شود.
او در توضیح این موضوع می‌گوید: «پژوهش‌های دانشگاهی انجام‌شده در اصفهان نشان می‌دهد که سهم عوامل انسانی در فرو نشست زمین‌ها در اصفهان، بیش از ۸۰ درصد است و چیزی در حدود ۲۰ درصد به تغییر اقلیم مربوط می‌شود. یعنی عمدتاً مدیریت غلط باعث کاهش منابع آب و فرو نشست زمین بوده است.
تغییرات اقلیمی شاید کمترین اثر را در خشکی چشمه داشته باشد، اما مدیران همیشه دلیل خشک شدن منابع آبی طبیعی را کاهش بارندگی و تغییر شرایط اقلیمی می‌دانند. در شهر تهران هم اگر عوامل انسانی به درستی مدیریت می‌شد، این اتفاق رخ نمی‌داد. تغییر شرایط اقلیمی هرگز باعث خشک شدن یک چشمه نمی‌شود؛ چرا که تغییر اقلیم یک فرایند طبیعی در همه‌جای دنیاست و همه کشور‌ها با مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی مناسب، شرایط را کنترل می‌کنند.
از طرفی، خشکی این چشمه علاوه بر اینکه وضع طبیعی را برهم می‌زند، ممکن است به واسطه فرو نشست زمین، بافت تاریخی آن منطقه را نیز دچار مشکل کند.»
احیای چشمه علی امکان‌پذیر است، اما نه به دست وزارت نیرو!بنا به تجربه اگر آسیب‌های انسانی کاهش پیدا کند، طبیعت خودش را مرمت می‌کند. در خصوص چشمه علی نیز این امکان وجود دارد، همانطور که در سراسر جهان دریاچه‌های بسیاری پس از خشکی، احیا شدند. در کشور ما متأسفانه سازمان‌های مربوطه نتوانسته‌اند مصرف آب را کنترل کنند. الگوی مصرف آب را صرفاً نمی‌شود با تبلیغات تلویزیونی و نصب چند بیلبورد در سطح شهر اصلاح کرد و به برنامه‌ریزی و زیرساخت‌های اساسی نیاز است. صرفه جویی در مصرف آب نیز مستلزم یک آموزش درست و حتی اجبار قانونی است.
این کنشگر محیط‌زیست در پایان اظهار می‌دارد: «امکان بهبود و احیای منابع آبی وجود دارد، به شرطی که سرنوشت آب از دست وزارت نیرو گرفته شود. من معتقدم که وزارت نیرو مطلقاً صلاحیت مدیریت حوزه آب را ندارد. باید یک تشکیلات مستقل، مسئولیت این حوزه را در دست بگیرد که تخصص آن در آب و محیط‌زیست باشد نه فقط سد سازی. آب که نیرو نیست، وزارت نیرو بهتر است در حوزه برق مشغول به فعالیت باشد، نه اینکه سرنوشت رودخانه‌ها را دست مهندسان وزارت نیرو داد که فقط بلدند سد و نیروگاه بسازند. تا وقتی که وزرات نیرو متولی آب باشد، وضع از این هم بدتر خواهد شد.»
منبع: فرارو
کلیدواژه: چشمه علی شهر ری قیمت طلا و ارز قیمت موبایل آب های زیرزمینی فرو نشست زمین آب زیرزمینی وزارت نیرو محیط زیست منابع آبی منابع آب چشمه علی خشک شدن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۸۰۰۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عزم ملی برای حل مشکلات پایتخت شکل بگیرد/ضرورت استفاده از ظرفیت معتمدین محلات در سایر کلانشهرها
به گزارش «نماینده»، سوده نجفی صبح امروز در نطق پیش از دستور خود که به مناسبت روز شوراها انجام شد، گفت: ۹ اردیبهشت روز شوراهای اسلامی شهر و روستا را خدمت همه اعضای شوراهای اسلامی سراسر کشور به ویژه اعضای شورای اسلامی شهر تهران تبریک و تهنیت عرض می‌کنم و شورای اسلامی شهر و روستا نماد مردم سالاری و مشارکت شهروندان در اداره امور شهر و روستا است که در راستای حاکمیت مردم بر سرنوشت خود به فرمان بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) تشکیل شد. هرچند سالهای زیادی از زمان صدور فرمان امام خمینی (ره) تا برگزاری اولین انتخابات شوراها طی شد؛ اما تشکیل این پارلمان محلی نشان داد جمهوری اسلامی ایران در اداره شهر و حتی روستا به نظر مردم توجه و با برگزاری انتخابات از آنها برای کمک به توسعه و آبادانی دعوت می‌کند و همان طور که رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره داشتند انتخابات شوراها گامی بسوی تحقق کامل قانون اساسی و در جهت تحکیم پایه‌های انقلاب و استحکام قدرت انقلاب در کشور است.
وی با بیان اینکه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در فصل هفتم خود به موضوع شوراهای شهر و روستا اشاره داشته که این امر بیانگر توجه قانون اساسی به مسئله شوراها که پایین ترین سطح مشارکت شهروندان در اداره امور شهر و روستا است، می‌باشد، اظهارکرد: بسیاری از شهروندان در شهر و روستاهای کشور که دل در گروی توسعه و آبادانی شهر و دیار خود دارند. بر همین اساس در مسیر خدمت قدم برداشته و اعتماد شهروندان را کسب کرده اند. وجود بیش از ۱۲۶ هزار نفر اعضای شورای اسلامی شهر و روستا در سراسر کشور نشان دهنده استقبال شهروندان از شوراها می باشد که این مسئله سرمایه ارزشمند اعتماد عمومی را به ارمغان آورده است.
رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران در ادامه نطق خود که متن آن را در اختیار رسانه‌ها قرار داده است، گفت: سیاستگذاری برای اداره روستا و شهر با توجه به فرصت ها، چالش ها، مطالبات شهروندان و موقعیت های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و همچنین نظارت بر عملکرد دهیاری و شهرداری یکی از مهمترین وظایف شورای اسلامی شهر و روستاست و اعضای شورا باید همانگونه که در قانون وظایف و اختیارات شوراهای اسلامی کشور تاکید شده عمل کنند. متاسفانه در سال های اخیر در برخی شهرها و روستاهای کشور تعدادی از اعضا فراتر از آنچه که قانون به آنها اجازه داده است عمل کردند که این مسئله مسیر توسعه و پیشرفت را با چالش مواجه کرده است.
وی بیان کرد: قدرت شورای اسلامی شهر و روستا در محدوده همان شهر و روستا و بیشتر معطوف به مدیریت شهری می باشد؛ لذا بی توجهی به برخی تصمیمات، نظرات و انتقادات اعضای آن توسط شهرداری ها بیش از آنکه متوجه عضو یا اعضایی از شورا شود، سبب خدشه به جایگاه شورای اسلامی و نظر و رای شهروندان می باشد؛ چرا که شهروندان با رأی خود، اعضای شورای اسلامی شهر و روستا را انتخاب و اعضای شورا نیز دهیار و شهردار را انتخاب می کند؛ دهیاران و شهرداران به امکاناتی که به امانت در اختیار آنها قرار گرفته و قدرت اجرایی که در اداره امور شهر به واسطه رأی اعضای شورا دارند غره نشوند و فراموش نکنند که بر اساس بند یکم ماده ۷۱ قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور با رای آنها که نماینده مردم هستند بر مستند خدمت به مردم قرار گرفته‌اند.
نجفی افزود: از سوی دیگر این امر نه تنها با تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر حفظ وحدت و پرهیز از اختلاف و تفرقه در تضاد است؛ بلکه سایر نهادها و سازمان ها تحت تاثیر این فضا در انجام وظایف خود نسبت به شهر و شهروندان بی توجه شده و جایگاه شوراهای اسلامی شهر و روستا تضعیف و در نهایت خدمت به شهروندان که نیت قلبی همه اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا در سراسر کشور می باشد با مشکل رو به رو می شود. امروز بسیاری از مشکلات و معضلات شهر روستا خارج از وظایف و اختیارات مدیریت شهری بوده و سایر نهادها و سازمانها با بی توجهی خود به آن، سبب ظهور و بروز مشکلات شده‌اند و با عدم تبیین درست وظایف مدیریت شهری اولین نهادی که با هر پدیده و رخ دادی متوجه شهروندان است مدیریت شهری می باشد. فارغ از اینکه حل برخی از مشکلات و معضلات روستا و شهر وظیفه دهیاری و شهرداری نبوده و یا برای حل آن سایر سازمانها و نهادها نیز باید ورود جدی داشته باشند که در این راستا شوراهای اسلامی شهر و روستا می‌توانند با ابزار نظارتی و قانونی خود همچون اصل یکصدو سوم قانون اساسی ورود نمایند.
به گفته نجفی، شهر تهران به دلیل آنکه پایتخت جمهوری اسلامی ایران است و همچنین جمعیت آن دارای مشکلات و معضلات متفاوت‌تری نسبت به سایر کلانشهرهای کشور می باشد و یکی از بارزترین مشکل تهران آلودگی هوا و ترافیک است که در این زمینه تنها مدیریت شهری وظیفه ندارد؛ بلکه سایر نهادها و سازمانها نیز دارای وظایفی هستند و باید نسبت به وظایف خود عمل کنند. از سوی دیگر برخی از مشکلات آن نیازمند همکاری و تعامل همه نهادها می‌باشد. همانگونه که شهر تهران را یک شهر ملی می‌دانیم باید یک عزم ملی نیز برای حل مشکلات آن شکل بگیرد.
رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران افزود: طرح جامع مدیریت شهری و روستایی یکی از راه های برون رفت شهرها شهر تهران، کلانشهر ها و شهرهای بالای یکصدهزار نفر جمعیت می باشد که این طرح با وجود تصویب در کمیسیون تخصصی هنوز در مجلس شورای اسلامی به تصویب نرسیده که مطالبه جدی شوراهای اسلامی شهر و روستا از مجلس دوازدهم تصویب و ابلاغ هرچه سریع‌تر آن است.
نجفی گفت: یکی از بهترین راه‌های اداره شهر و روستا مشارکت مردم در اداره امور است و مدیریت شهری باید با دعوت از صاحب نظران، متخصصان، معتمدین تلاش کند آنها را در آبادانی محله، منطقه و شهر به صورت مستقیم مرتبط کند. تا با مشارکت جدی و فعال مواردی که خواسته و مطالبه شهروندان و مطابق با فضای فرهنگی و اجتماعی آن محله و منطقه می باشد شکل بگیرد. اینکار قطعا سبب می‌شود تا از انجام پروژه‌ها و اقداماتی که هزینه‌ها زیادی برای اجرای آن صورت می‌گیرد و خواست و رضایت شهروندان را به همراه ندارد، جلوگیری شود و اقدامات مدیریت شهری به سمت مشکلات و معضلات ملموس‌تری حرکت کند.
رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران ادامه داد: مشارکت مردم که به درستی از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان کلیدواژه و بخش مهم شعار سال ۱۴۰۳ انتخاب شده است از شوراهای اسلامی شهر و روستا که خود برآمده از رأی مردم بوده باید بیشتر و بهتر از سایر نهادها مورد توجه قرار گیرد. توسعه همه جانبه و عدالت محور شهر و روستا بدون در نظر گرفتن خواست شهروندان و مشارکت دادن آنها در امور شهر سخت و دشوار است. شورای اسلامی شهر تهران بر همین اساس تشکیل ستاد راهبری محلات را در دستور کار خود داشته که امروز همزمان با روز شوراها ارکان اجرایی محلات و معتمدین شورا در ترکیب هیئت امنای ۳۵۲ محله شهر تهران به صورت رسمی آغاز به کار می کند. امید است این موارد و استفاده از ظرفیت و معتمدین محلات در سایر کلانشهرها نیز مورد توجه قرار گیرد و از تجربیات آنها برای اداره بهتر شهر استفاده شود.
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور